Człowiek z kamerą

„Człowiek z kamerą” to najbardziej znany film Wiertowa. Obrazy nakręcone w Moskwie, Kijowie i Odessie łączy postać człowieka z kamerą – brata i współpracownika reżysera, operatora Michaiła Kaufmana. „Człowiek z kamerą” przedstawia jeden dzień z życia wielkiego miasta od świtu do zmierzchu, wykorzystując innowacyjne w tamtych czasach rozwiązania techniczne oraz przedstawiając sam proces powstawania filmu. Na ekranie widzimy m.in. Jelizawietę Swiłową, prywatnie żonę Wiertowa, montującą film.

Alicja Helman zaznacza, że „u podstaw koncepcji ‘Człowieka z kamerą’ leżało charakterystyczne dla Wiertowa ‘myślenie brulionowe’, skłonność do ‘notowania na gorąco’ w podręcznych zeszytach swoich wrażeń, refleksji, pomysłów, reakcji na bodźce zewnętrznego świata. Idea utrwalania na karcie ‘pulsującego życia, aby nic, co interesujące, nie umknęło pamięci i mogło posłużyć przyszłemu dziełu, musiała przeobrazić się u filmowca w notatki robione kamerą”.

Gdy Dziga Wiertow pojechał do Zachodniej Europy w 1931 r., wziął ze sobą kopię „Człowieka z kamerą”. Podróż po europejskich miastach zakończył w Amsterdamie, gdzie powierzył taśmę pieczy organizacji Filmliga. Kopia projekcyjna, wyświetlana w ramach Akademii filmu awangardowego I, powstała w oparciu o tę pełnoklatkową taśmę z przywróconym pierwotnym podziałem na 6 części. Oryginalną muzykę skomponował i wykonał zespół Alloy Orchestra według wytycznych Dzigi Wiertowa.

Na podstawie tekstu Alicji Helman „Wiertow albo wszechobecność kamery”, w: „Film faktów i film fikcji”, Katowice 1977